BERZEM Özelinde Selçuklu - Abbasi İlişkileri

                                                                                                                                                                                         

                                                                                               İlhan ŞAHİN

                                                                                  Araştırmacı - Yazar

Akademi Tarih ekibi olarak haftanın kitabı Selçuklu Tarihi çalışmalarında çok önemli bir yere sahip olan Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim görevlisi Prof. Dr. Erkan Göksu’nun Alparslan dönemine ışık tutan “Berzem” isimli romanını seçtik.

Kitabın Teknik Özellikleri

Yazar: Prof. Dr. Erkan GÖKSU

Yayın Tarihi:       20.03.2020

Baskı Sayısı:        7. Baskı

Dil:         TÜRKÇE

Sayfa Sayısı:       168

Cilt Tipi:               Karton Kapak

Kağıt Cinsi:          Kitap Kağıdı

Boyut:  12.5 x 19.5 cm

Roman Tarihi Bilgi Verir mi?

Romanlar yazarların hayal dünyalarını yansıtır. Tarihi belge niteliğinde değildir. Ancak yazarı bir Tarih ekolü ise bu değişir. Hele hele romanın yazarı Selçuklu ve Orta Çağ tarihinde sayılı isimlerden bir tanesi olunca eser romanda olsa içerik bakımından bize dönem hakkında önemli bilgiler verir. Prof. Dr. Erkan Göksu özellikle son yıllarda gün yüzüne çıkardığı akademik çalışmalarla hem akademik hem de Tarih severlerin takdirini toplamış bir yazar ve bilim insanı. Dolayısıyla Berzem’e sadece bir roman mantığı ile bakmaktan ziyade bir bilimsel eser gibi de bakmakta fayda var. Çünkü biz okuyucular Cengiz Aytmotov’un kitaplarından Kazak-Kırgız Bozkırlarını ve yaşam biçimlerini, Yaşar Kemal’den Çukurova’yı öğrendik. Tarihi vesika sayabileceğimiz bu eserlerin sayısını çoğaltabiliriz. Berzem’de Alpaslan dönemi Selçuklu Devletin anlamamız açısından önemli bir eserdir. 

Dönemin Sosyo – Ekonomik Yapısı

Türkiye’de yıllardır iddia edilen bir tez vardır. “Ortaçağ, özellikle Selçuklular döneminde kaynak sıkıntısı yaşanmaktadır. Bu yüzden yeterince çalışma yapılamaz.” Ancak son yıllarda dönemle ilgili yaptığı çalışmalarla bu tezi çürüten Prof. Dr. Erkan Göksu “ Hayır bu tez doğru değildir. Çalışmak isteyeni dönemle ilgili kaynaklar beklemektedir”[1]. Söylediği gibi çalışmalarını yerinde yapan Sayın Göksu belgeler ışığında özellikle Alpaslan döneminde Selçuklu

Devletinin Sosyo- Ekonomik yapısı hakkında bilgi veriyor. O dönemde özellikle birçok tarihçinin üzerinde fikir birliğine vardığı ve dünyanın bilinen ilk organize terör örgütü Hasan Sabbah ve Haşhaşileri hakkında fikir sahibi oluyoruz. Yine dönemin devlet yapısı, saray kültürü, ticareti hakkında da bilgi sahibi olma imkânımız var. Berzem yalın dili, o dönemde kullanılan sözcüklerin açıklamaları ve akıcılığı ile bizlere keyifli bir okuma imkânı sağlıyor. Bu sade dil ve üslupla bilimsel eser okumaktan sıkılan insanımıza roman tadında bilgiler veriyor. Yani bilimsel çalışmanın herkesin anlayacağı bir dilde yazımı olarak tanımlayabiliriz.

Selçuklu – Abbasi İlişkileri

Tarih kitaplarında Tuğrul Bey’le birlikte Abbasi halifelerine Türklerin yaptığı yardım ve koruma sebebiyle ilişkilerin hep sağlıklı yürüdüğünü okuduk. Ancak Berzem bu işin böyle olmadığını belki de bu iki kurumun Selçuklu ve Halifelik erkinin siyasi çekişmeleri ve güç entrikalarını büyük bir heyecan duyarak gözler önüne seriyor. Eğer bir tarih alt yapınız varsa Selçukludan sonra Osmanlı Devletinin de Halifelik makamını alıncaya kadar ilişkilerini bu tecrübe üzerinden yürüttüğünü görebilirsiniz. Din ve Devlet işlerinin birbiriyle karışmaması yolunda Tuğrul Bey’in attığı temeli daha da sağlam kaidelere oturtma çabasını ve Selçuklu Devletinin bu işi nasıl çözdüğünü okumuş olacaksınız.

Alpaslan'a Suikast

Prof. Dr. Erkan Göksu Selçuklu Devletini tanımlar iken şu ifadelere yer verir. “Muhteşem çağın mütevazı çocukları”. Evet, bu çağın en muhteşem isimlerinden bir tanesi olan Sultan Alpaslan’a Berzem kalesinde yapılan suikastı büyük bir heyecan ve üzüntü ile okuyacağınıza eminiz. “İhaneti iblisler yazadursun, ben vefa ve sadakati yazacağım…” diyen ve Akademik hayatını Selçuklu tarihinin, Selçuklu kültür ve medeniyetinin bilinmeyenlerini araştırmakla geçiren Prof. Dr. Erkan Göksu’nun kaleminden Berzem, sizlere Tarihin romana değil, romanın tarihe malzeme olduğu gösteriyor. Bu romanda gerçek olayları okuyacak, gerçek insanlarla tanışacak, gerçek mekânlarda dolaşacak, gerçek hayaller kuracaksınız...

---

[1] Ülke Tv: “Konuşacaklarımız Var” programı. Yayın Tarihi 27 Nisan 2018.