Türklerin İslamlaşmasını Kolaylaştıran Sebeplerin Değerlendirilmesi

 

Türklerin İslamlaşmasını Kolaylaştıran Sebeplerin Değerlendirilmesi

Durali YILDIRIM

Konya Selçuk Üniversitesi Tarih Bölümü

1-Gök Tanrı ile İslamiyet arasındaki benzerlikler.

Gök Tanrı dini İslamiyet gibi tek tanrılı bir dindir. İslamiyet’te yaratan adına kurban kesme, ibadet, cennet-cehennem, kıyamet, ahiret, günah gibi kavramlar varken Gök Tanrı dininde de bu kavramlar vardır. Bu benzerliklerden dolayı Türklerin İslamiyet’e geçmesinde bir zorluk yaşamadığını söyleyebiliriz. Fakat şunu sormak gerekir. Türklerle Arapların dini benzerlik gösteriyorsa neden Türkler Arapların dinine geçmiştir? Bu benzerlikler neticesinde Araplar da Türklerin dinine geçebilirdi? Bunu ise şöyle açıklayabiliriz. Türklerin dininde bir peygamber yoktur. Fakat Arapların dininde bir peygamber olması bunun en net cevabını vermektedir. Bunun neticesinde ise Türklerin Müslüman olmasında aykırı bir neden görülmemektedir.

2- Göktürkler Döneminde Hz. Muhammed’in zuhur etmesi.

Türklerin Maveraünnehir’e gelmesiyle Müslüman olmaları Müslüman olmayan Türkler arasında bir köprü görevi görür gibi onlarında İslamiyet’e geçmesini sağlamıştır. Hz. Muhammed’in dünyaya gelmesi ve nübüvveti somut bir kavramdır. Gök Tanrı dininde peygamberlik kavramı yokken İslamiyet’te peygamberlik kavramı vardır. Hz. Muhammed’in peygamberliği Göktürler Dönemine denk gelmektedir. Peygamberliğin olmasından dolayı Türklerin İslamiyet’i kabul etmesinde önemli bir faktör olabilir. Benzerlik taşıyan iki din arasında İslamiyet’te bir peygamber olması Türklerin İslamiyet’i seçmesinde kolaylık sağlamıştır diyebiliriz. Fakat Halifelik döneminde Emevilerin başa geçmesiyle Arap olmayan Müslümanlara karşı ırkçı bir tutum sergilemesi Türklerin İslamlaşmasında olumsuz bir sonuç doğurmuştur. Abbasiler Döneminde ise dostane bir ilişki kurulmuş ve Türklerin Müslüman olmasında bir artış olmuştur.

3- Türklerin Araplarla birlikte görev alması ve İslam’ı yakından tanıması.

Türkler Araplarla birlikte savaşlara katılmıştır. Burada İslamiyet’i yakından tanıması Müslüman olmalarında büyük bir rol oynamıştır. Burada şunu sormak gerekir. Türkler neden Araplarla birlikte savaşmıştır? Türklerle Araplar ilk defa Talas Savaşında yan yana gelmiştir. Burada beraber savaştıklarında Türklerin arasında Müslümanların olduğu da söylenmektedir. Fakat bu savaştan sonra İslamiyet’i daha yakından tanımışlardır. Burada şunu dikkate almak gerekir. Bu savaş yaşanmasaydı Türkler Müslüman olur muydu? Olurlarsa da ne zaman olurdu? Öncelikle bu savaşın olması Türklerin Müslüman olmasında etkilidir. Bu savaş yaşanmasaydı Türkler yine İslamiyet’i seçerdi. Çünkü bu dönemde Hilafet Abbasilerdeydi. Abbasiler Türklerle iyi geçinmeye ve dostane ilişkiler kurmaya çalışacaktı bu da Türklerin İslamiyet’i yakından tanımasına sebep olacaktı. Yakından tanıyınca da benzerlikleri görecekler ve İslamiyet’i seçeceklerdi diyebiliriz. Ne zaman olurlardı sorusuna ise şöyle cevap vermek gerekir. Abbasilere hilafet ne zaman geçtiyse yani 751 yılından sonra birtakım ilişkiler kurulacak ve fazla bir süre geçmeden İslamiyet’i tanıyacaklardı.

KAYNAKÇA

TURAN,O. Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi 3.Bölüm