 |
| Srebrenitsa Soykırımı |
Yeni Yüzyıl da Avrupa’nın
Ortasında Bir
SOYKIRIM “SREBRENİTSA”
 |
| Berkan ERKEÇ Tarihçi |
Modern
dünyanın utanç lekesi olarak tarihe geçen Müslüman soykırımı her ne kadar
televizyonlardan naklen yayınlasa da insanlık dışı hareketleri nedeniyle adeta Orta
Çağ’ın insanlık dışı uygulamalarını andırıyordu. İnsanları “içine şeytan kaçmış”
diye ateşe atan batı 21. Yüzyılda sadece Müslüman olduğu için yaş ve cinsiyete
bakılmadan Bosnalılara soy kırım uygulandı. Şimdi o acı günleri tekrar
hatırlayalım.
|
Srebrenitsa
Soykırımı Nedir? 1991-1995
Yugoslavya İç Savaşı (Hırvatistan Savaşı ve Bosna Savaşı)'nda Sırp Cumhuriyeti
Ordusu'nun Srebrenitsa'ya karşı giriştiği Krivaya '95 Harekâtı esnasında Temmuz
1995'te yaşanan ve en az 8.372[1] Bosnalı'nın
Bosna-Hersek'in Srebrenitsa kentinde General Ratko Mladiç komutasındaki ağır
silahlarla donatılmış Bosna Sırp ordusu tarafından öldürülmesine verilen addır.
Katliamda bir kısım kadın ve küçük yaşta çocuğun da öldürüldüğü, belgelerle
kanıtlanmıştır. Sırp Cumhuriyeti Ordusunun dışında katliama
"Akrepler" olarak tanınan Sırbistan özel güvenlik güçleri de
katılmıştır. Birleşmiş Milletler Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etmiş
olmasına karşın 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin varlığı katliamı
önleyememiştir. Hatta Hollandalı askerler korumakla görevli oldukları Bosnalı
Müslümanları rüşvet karşılığı Sırp katillere teslim etmiştir.  Sürece
Nasıl Gelindi? 25
Haziran 1991'de Hırvatistan ve Slovenya’nın resmi olarak bağımsızlıklarını ilan
etmesi sonrasında patlak veren Yugoslavya İç Savaşı sonrası dağılmaya başlayan
ülke, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Slovenya ve Makedonya'dan
oluşuyordu. Bosna- Hersek de 29 Şubat-1 Mart 1992'de yapılan referandumla eski
Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. 1991'de bağımsızlığını
kazanan Hırvatistan'da Hırvat güçleri ile Yugoslav askerleri arasında devam
eden çatışmalar, Bosna Hersek'e de sıçradı. Sırpların kontrolündeki Yugoslav
ordusu, o dönemde nüfusunun büyük çoğunluğunu Hırvatların oluşturduğu
Boşnakların Ravno köyüne saldırdı. Böylece Bosna Hersek'teki savaş bu saldırı
ile gayrı resmi olarak başlamış oldu. Yugoslavya'nın parçalanmasını fırsat
bilen Bosnalı Hırvat ve Sırplar da Bosna Hersek topraklarını kendi aralarında
paylaşmak için Boşnakları da içine alan cumhuriyet kurduklarını açıkladı.
Hırvatlar, 18 Kasım 1991'de Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti'ni, Sırplar ise 9
Ocak 1992'de Sırp Cumhuriyeti'ni ilan etti. Bosna'yı ele geçirmek isteyen Sırp
ve Hırvatların bağımsızlığını ilan etmesinin ardından, Sırpların kontrolündeki
Yugoslav ordusunun ve istihbarat birimlerinin silahlandırdığı Bosnalı Sırplar,
Müslüman Boşnaklara yönelik etnik temizlik başlattı. Boşnaklar ise liderleri
Aliya İzzetbegoviç önderliğinde kuzeyde ve doğuda Sırplara, güneyde ve batıda
da Hırvatlara karşı ülkenin bütünlüğünü korumak için savaştı[2].  Neler Yaşandı? Çok sayıda sivilin öldürüldüğü haberleri üzerine Birleşmiş Milletler 1993 yılında Srebrenitsa'yı Boşnaklar için "güvenli bölge" ilan etti. Şehir, Sırpların bin 425 gün sürecek modern savaş tarihinin en uzun kuşatması sonrası Temmuz 1995'de Sırpların eline geçti. Binlerce Boşnak erkek, kadın ve çocuk, Srebrenitsa'nın hemen dışındaki Potocari'de bulunan 400 Hollandalı askerlerin denetimindeki BM barış gücü karargâhına sığındı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'nın en büyük mülteci krizi de Bosna-Hersek savaşı sırasında yaşandı. Dört milyonluk nüfusun yarısı mülteci durumuna düştü. Hollandalı askerler, karargâha sığınan Boşnaklar'a burada güvende olacaklarını söyledi. Mladiç komutasında Srebrenitsa'ya giren Sırp ordusu en az 8 bin 372 Boşnak sivili ormanlık alanda, fabrikalarda ve depolarda katletti. Katledilen Boşnaklar, toplu mezarlara gömüldü. Yugoslavya İç Savaşı sırasında Bosna Hersek'in Srebrenitsa kasabasında 13-18 Temmuz 1995 tarihleri arasında 8 bin genç ve yetişkin Müslüman erkek, Bosnalı Sırp güçler tarafından öldürüldü. Savaş sırasında Prijedor, Foça, Zvornik, Vişegrad gibi birçok şehirde yapılan etnik temizlik sonucu neredeyse hiç Boşnak bırakılmadı. Kimi göç etmek zorunda kaldı, kimi öldürüldü. Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karaciç'i Srebrenitsa'da yaşananlardan sorumlu tuttu ve 40 yıl hapis cezası verdi. M'nin yargı organı Uluslararası Adalet Divanı 2007'de, kasabada yaşananları "soykırım" olarak nitelendirmiş ancak sorumlusunun Sırbistan olmadığına hükmetmişti[3].  Savaşın Sonucu Ülke
genelinde kurulan yüzlerce toplama kampında esir tutulan Boşnaklar, işkencelere
maruz kaldı, tecavüze uğradı ve katledildi. Avrupa'nın ortasında, uluslararası
toplumun duyarsızlığında, 3,5 yıl süren ve çok sayıda katliam, soykırım, insanlık
suçlarının işlendiği bir savaş yaşandı. Savaş, 1995 yılında imzalanan Dayton
Barış Antlaşması ile sona erdi. Savaşın ardından kayıpları bulmak için yapılan
çalışmalarda, toplu mezarlarla cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimliklerinin
tespit edilmesinin ardından her yıl 11 Temmuz'da Potoçari Anıt Mezarlığı'nda
toprağa veriliyor.
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Sayın takipçilerimiz hakaret etmeden yorumlarınızı yapabilirsiniz.